Üniversite adaylarının tercih sırasında dikkat etmesi gereken bilgileri bir araya getirerek detaylı bir YKS Tercih Rehberi hazırladık.
Üniversite adaylarına tercihlerle ilgili ön bilgi vermek
amacıyla hazırlanan tercih kılavuzu, adayların tercihlerini belirlemeden önce
ve tercih süresi içerisinde dikkat edecekleri konuları barındırıyor. Meslek ve
bölüm tercihleri, üniversite tercihleri, tercih yapılacak tabloların
belirlenmesi, tercihlerin sisteme girilmesi, sınavsız geçiş ve ek puan gibi
önemli konuların da ele alındığı YKS Tercih Rehberi'ni incelemek için tıklayın.
A- MESLEK / BÖLÜM SEÇİMİ
Meslek veya Bölüm Seçimi derinlemesine irdelenmesi gereken
bir konu olmakla
birlikte, çoğu kez üniversite adaylarının meslek seçimi
aşamasında en temel kriterleri bile
gözardı ettiğini söyleyebiliriz.
Meslek seçimi aşamasında adayın kendini tanıması, yetenek ve
ilgilerinin
farkında olması, seçmek istediği mesleği tanıması ve o mesleğin
değerlerine, mesleğin
gerektirdiği özelliklere sahip olması son derece önemlidir.
Bu sayede seçeneklerini
daraltabilir ve disipliner olarak mesleklere bakabilir. Bir
adayın sağlık alanından
uzaklaşarak mühendislik alanına yakınlaşması, onun
özelliklerine uygun olarak disiplinler
yönünden tercihlerini daralttığının göstergesi olabilir.
Meslek seçiminde önemli olan bir diğer husus ise mesleği
tanımaktır.
Üniversite adayları ile yapmış olduğumuz görüşmelerde, meslekle ilgili
genel tanımlamaları
yapabildikleri; fakat mesleği derinlemesine
tanımlayamadıklarını gözlemlemekteyiz.
Üniversite adayları ilgili mesleğin çalışma koşullarını
gözlemlemeli ve kendi özelliklerine
uygunluğunu değerlendirmelidir. Bu aşamada mesleki
testlerden, meslek rehberlerinden
ve o mesleği yapan kişilerden bilgi alabilirler.
Üniversitede öğrenim gören öğrencilerle
görüşebilir, varsa sosyal medyada ilgili bölümlerin
sayfalarına üye olarak orada neler
konuşulduğunu takip edebilir.
Meslek seçiminde karar verme basamağı ise o zamana kadarki
ulaştığımız
bilgi ve yaptığımız araştırmalar sonunda vereceğimiz karar
olmalıdır. Verdiğimiz karar
ile ilgili en iyi seçeneğe yönelmiş olup, bu mesleki seçimle
ilgili sorumluluğu yüklenmiş
olmalıyız. Karar aşamasında hala tereddütler yaşıyorsak,
tereddüdümüzü bertaraf
edecek girişimlerde bulunmalıyız. Kendimizi ve meslekleri
tanıma yönünde gayretimizi
arttırmalıyız.
Son olarak, yakın çevreninmeslekler konusuyla ilgili
baskılarınamesafeli yaklaşmak;
seçtiğimiz meslekle ilgili bilgi donanımımızı onlara
gösterip, bu seçimin tesadüfi bir seçim
olmadığına onları inandırmak, üzerimizdeki baskıları da
azaltacaktır.
Doğru meslek/bölüm seçimi için en önemli adım kendinizi
tanımaktır. Her bir birey ilgileri, yetenekleri, hedefleri,
güçlü ve zayıf yanlarını gözden geçirerek özel bir
değerlendirme yapmalı ve ihtiyaç duyması halinde bir
uzmandan yardım almalıdır.
• İlgi ve
hedeflerinize uygunluk
• Beceri
ve yetenekleriniz ile mesleğin
gereklilikleri arası uyum
• Üniversite eğitimi sırasında ilgili
bölümün gerektirdiği şartlar
(ör: fiziksel ya da zihinsel beceriler,
araç ve ekipman gereklilikleri, staj
ve pratik zorunlulukları)
• Bölüm
öğrencileri ve mezunlarının
tecrübe ve deneyimleri
• Farklı
Çalışma Ortamlarının Şartları
(ör: Tıp için Acil Servis, Mimarlık
için İnşaat Şantiyeleri)
• Kamu,
özel sektör ve akademik
kariyer açısından fırsatlar
• Yeni
mezunlar için iş olanakları ve
ilgili sektörün geleceği
•
Mezuniyet sonrası girilmesi gereken
sınavlar
• Mesleğin
icrası için gerekli yatırımlar
ve mesleğin gelir düzeyi
Meslek/bölüm seçiminde dikkate alınması gereken kriterler:
İyi ya da kötü meslek
yoktur, bir bireye
uygun olan ve olmayan
meslekler vardır.
Bir aday için en uygun tek bir
meslek söz konusu değildir,
birden fazla meslek yada alan
uygun olabilir.
B- ÜNİVERSİTE SEÇİMİ
Meslek seçimi ile ilgili tercihlerimizi belirginleştirdikten
sonraki diğer aşama
üniversite seçimidir. Bu konuda ÖSYM’nin yayımladığı
kontenjanlar kılavuzunda seçmek
istedikleri bölümlerle ilgili çeşitli bilgiler mevcuttur. Bu
bilgilerin başında bölümde görevli
akademisyen sayıları ve bu bölümlerden mezun olan
öğrencilerin farklı sınavlardaki
başarıları yer alıyor. Kontenjanlar kılavuzundaki bu
bilgilere ek olarak her yıl çeşitli
üniversiteler veya bağımsız kurumlar tarafından yapılan
araştırmalarda üniversite seçimi
konusunda bizlere ek bilgiler sağlamaktadır. Yayımlanmış bu
kaynakların dikkatlice
incelenmesinden sonra, her aday kendi kriterlerini göz
önünde tutarak üniversite
araştırmasını yapmalıdır. Bu konuda dikkat edilecek birçok
kriter vardır. Şüphesiz her
üniversite kendi tercih edilebilirliğini arttırmak için
adaylara birçok imkan sunmaktadır.
Bu imkanlardan, bazılarını adayların seçim kriteri olarak
ele alması oldukça önemlidir.
Öğrencilere tanınabilecek staj imkanları, güncel akademik
bilgilere ulaşabilecekleri
teknolojik veri tabanı, birden fazla yabancı dil öğrenme
imkanı, üniversite bünyesinde
teknopark ve kariyer merkezinin olması, akademisyenlere
ulaşılabilirlik ve öğrencilerin
etkili danışmanlık ile süpervizyon alabilmeleri önemli
kriterlerden bazılarıdır.
• Akademik Kadro
• Araştırma Altyapısı
• Üniversite Sektör İşbirliği
• Kütüphane İmkânları
• Kariyer Merkezi ve Staj İmkanları
• Teknoloji Transfer Ofisi ve Girişimcilik
Desteği
• Dil Eğitim İmkânları
• Erasmus vb. Değişim Programları
• Yurtdışı Eğitim Fırsatları
• Kampüste Sosyal Hayat
• Öğrenci Kulüpleri ve Sosyal Etkinlikler
• Spor Alanları ve Takım Çalışmaları
• Yurt İmkanları ve Ulaşım Kolaylığı
Üniversite Seçiminde Dikkate Alınması Gereken Kriterler
Üniversitelerde aranan bu akademik kriterlerin yanında, aile
ve öğrencilerin göz
önünde bulundurmaları gereken başka kriterler de mevcuttur.
Üniversite bünyesinde
yapılan sosyal, kültürel ve sportif faaliyetlerin
çeşitliliği, öğrencilerin dersler ve
projelerden artakalan vakitlerini kaliteli geçirmesi adına
son derece önemlidir.
Ayrıca üniversitenin bir kampüs üniversitesi olması ve
öğrencilerin bütün dersleri aynı
kampüs içinde görüyor olması da önemli seçim kriterleri
arasında yer alıyor. Bunun
yanında ulaşım kriteri de gözardı edilmemelidir.
Üniversitelerin çeşitli ulaşım seçenekleriyle
kolay ulaşılabilir olmaları adaylar için önemli kriterler
olabilmektedir. Tercih yapmadan
önce üniversitelerin kampüs veya yerleşkelerinin görülmesi
de son derece önemlidir.
Son olarak barınma ve yemek imkanları ailelerin ve
öğrencilerin önem göstermesi
gereken konulardandır. Şehir dışından gelecek öğrencilerin
üniversitelere yakın yerlerde
barınmalarını sağlayacak; hatta kampüs içi veya kampüse
yürüyüş mesafesinde olan
yurt imkanları tercih nedeni olabiliyor. Gerek yurtlarda,
gerekse üniversitede her öğün
için sıcak yemek imkanının sunulmasının, dört-beş yıllık
lisans öğrenimi süresince gözardı
edilmemesi gereken kriterler arasındadır.
C- KURALLARIYLA TERCİH SÜRECİ
Tercih sürecini verimli
geçirmenin en önemli koşulu
Kontenjanlar kılavuzunu iyi bir
şekilde analiz etmektir. Aşağıda
2018 YKS Yükseköğretim
Programları ve Kontenjanları
Kılavuzundan alınarak sizlere
ulaştırılan bilgilerle adım adım
tercihlerinizi oluşturabilirsiniz.
1- TERCİH YAPARKENDİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Öğrenim görmek istediğiniz yükseköğretim programlarının
tercih listenizdeki
sırasını belirlerken çok dikkatli davranmanız ve bu
programlar hakkında bilgi sahibi
olmanız gerekmektedir. Her şeyden önce hangi
tablolardan tercih yapacaksanız bu tabloları
dikkatle incelemelisiniz. Bu tablolarda, her
programın adaylarda aradığı koşullar da
belirtilmiştir. Okul türü, alan, yaş, sağlık, cinsiyet
vb. bütün koşullarını tam olarak karşılayamadığınız
programları tercih etmeyiniz. Bir programın
gerektirdiği koşulları dikkate almadan yaptığınız
tercihlerin sorumluluğu size ait olacak, tercih bildirimi
sırasında
tercih ettiğiniz programların bazı koşullarını karşılayıp
karşılamadığınız ÖSYM tarafından
kontrol edilmeyecektir.
Tercihlerinizi yaparken kaydolmayı en çok istediğiniz
programı en üst tercihinize,
daha sonra istediğiniz programı ikinci tercihinize yazınız
ve bütün tercihlerinizi bu şekilde
sıralayınız. Duruma göre yapabileceğiniz 24 tercihin baştan
birkaç tanesini “Puanım
yeterli olmayabilir” endişesine kapılmadan, sadece ilginizi
göz önüne alarak belirleyebilir,
buralara en çok istediğiniz
programları yazabilirsiniz.
Ancak kazansanız bile
kaydolmayı istemediğiniz bir
programa, tercih listenizde yer
vermemelisiniz.
2- TERCİH YAPILACAKTABLOLARIN BELİRLENMESİ
Adaylar puanlarını ve mezun oldukları okul türlerini göz
önünde bulundurarak
hangi tablolardan tercih yapabileceklerini
belirleyeceklerdir. Adaylar, sadece tercih
yapabilecekleri tablolardan olmak koşuluyla girmek
istedikleri yükseköğretim
programlarını belirleyecekler, bu programların kodları ve
adları ile bağlı oldukları
üniversite ve fakülte/yüksekokul adlarını tercih sırasına
göre yazacaklardır. Adayların,
yükseköğretim programları arasından tercih yapmaya
başlamadan önce, başvuru
kılavuzundaki tabloların hangilerinden tercih yapma
haklarının bulunduğunu belirlemeleri
gerekir.
ÖSYM tarafından yayımlanan 2018 YKS Yükseköğretim
Programları ve
Kontenjanları Kılavuzu’ndaki, Tablo 3’te yer alan önlisans
programlarını, 2018-YKS’de
TYT’de 150 ve üzeri puan alan adaylar tercih
edebileceklerdir.
Tablo 4’teki yükseköğretim lisans programlarını, 2018
–YKS’de ilgili puan türünde
180 ve daha fazla puan alan adaylar tercih edebileceklerdir.
